Na mapie Podkarpacia znajduje się wiele pięknych miejsc, ale wśród tych najbardziej urzekających kunsztem architektury jest Zespół Zamkowo-Parkowy w Krasiczynie.
Zamek w Krasiczynie z przełomu XVI i XVII wieku jest jednym z cenniejszych zabytków architektury renesansowo-manierystycznej w Polsce. Przez wiele stuleci klucz do krasiczyńskiej rezydencji był w posiadaniu zacnych, polskich rodów magnackich tj.: Krasickich, Modrzewskich, Wojakowskich, Tarłów, Mniszchów-Potockich, Pinińskich, a od 1835 roku Sapiehów.
Zamek w Krasiczynie -perła architektury i świadek historii
Budowę Zamku rozpoczął pod koniec XVI wieku Stanisław Krasicki – kasztelan przemyski, potomek przybyłej tu w XVI wieku mazowieckiej szlachty zagrodowej herbu Rogala. Z kolei Marcin Krasicki, uznawany za jednego z najwybitniejszych wówczas mecenasów sztuki w Polsce, przekształcił surowy zamek obronny wzniesiony przez ojca we wspaniałą, wielkopańską rezydencję.
Zamek, pomimo licznych pożarów i wojen, zachował prawie niezmienioną sylwetkę jaką nadano mu na początku XVII wieku. Wybudowany w formie czworoboku zorientowany został ścianami według stron świata. W narożach stoją cztery cylindryczne baszty: Boska, Papieska, Królewska i Szlachecka (Rycerska), które miały odzwierciedlać aprobowaną przez fundatorów hierarchię świata, stając się tym samym dominującymi akcentami w bryle zamkowej. Pomiędzy basztą Boską a Papieską usytuowano czworoboczną wieżę zegarową, zwieńczoną wysokim hełmem. W pierwszej połowie XVII w. Baszcie Boskiej została założona kaplica zamkowa p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, przyrównywana do Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu.
Prostokątny, rozległy dziedziniec otaczają od północy i wschodu skrzydła mieszkalne, a od południa i zachodu mury kurtynowe zakończone piękną, ażurową attyką. Pośrodku skrzydła zachodniego znajduje się przedbramie z bramą i kwadratową Wieżą Zegarową. Tędy przez zwodzony, a później kamienny most, prowadziła droga z istniejącego niegdyś miasta do zamku. Na uwagę zasługują również unikalne dekoracje ścienne, tzw. sgraffita. Ich całkowitą powierzchnię oblicza się na około 7000 m2.
Bogata historia
Na przestrzeni wieków Zamek w Krasiczynie był również świadkiem barwnych orszaków królewskich, towarzyszących królowi Zygmuntowi III Wazie, Władysławowi IV, Janowi Kazimierzowi II i Augustowi II. Wizerunki tych władców wraz z innymi panującymi w naszym kraju, przedstawiono na dziedzińcu zamkowym, przy użyciu dekoracji sgraffitowej.
W majestatycznym zamku w Krasiczynie przyszedł na świat 14 maja 1867 r., jeden z najwybitniejszych przedstawicieli rodu Sapiehów, książę kościoła, późniejszy kardynał Adam Stefan Stanisław Bonifacy Józef Sapieha (z rąk którego otrzymał święcenia kapłańskie Karol Wojtyła).
Urokliwy park
Zamek otoczony jest jednym z najpiękniejszych parków krajobrazowych w Polsce. Najstarsze założenia parku sięgają XVII wieku i mają charakter geometryczny. Już wtedy obok rezydencji Krasickich od strony wschodniej rozciągały się ogrody zwane „Zwierzyńcem”.
Park o powierzchni 14,5 ha jest ozdobą krasiczyńskiego zamku i prezentuje się okazale o każdej porze roku. Zimą, gdy pokrywa go biała szadź i na wiosnę, kiedy przyroda budzi się do życia. Również w porze letniej tworzy naturalne, pełne eterycznych wonności, schronienie przed słońcem. Jesienne spacery dostarczają zaś wrażeń impresjonistycznych, gdy liście drzew tworzą niepowtarzalną paletę mieniących się w słońcu kolorów.
Fot. M.Bosek / UMWP
Współczesne rozplanowanie i układ roślin park zawdzięcza inwencji i pasji podróżniczej rodziny Sapiehów. Oni też wprowadzili tutaj zwyczaj sadzenia drzew z okazji narodzin swoich dzieci – dębu dla syna i lipy dla córki. Bogactwo gatunkowe roślin, w tym egzotycznych i chronionych, jest dodatkowym atutem krasiczyńskiego parku. W parku rośnie ponad 200 gatunków drzew i krzewów z całego świata, w tym platan klonolistny oraz piękny okaz miłorzębu dwuklapowego. Według lokalnej tradycji trzykrotne przejście wokół wiekowego miłorzębu zapewnia spełnienie najskrytszych marzeń. Niezwykle bogatą gamę kolorów zapewnia również grupa perukowców podolskich. Widok zaś kwitnącego tulipanowca czy też magnolii japońskiej dostarcza spacerującym po parku turystom niecodziennych wrażeń. Park jest siedliskiem różnych gatunków ptaków, a ich śpiew uprzyjemnia spacery po alejkach parkowych.
Zwiedzanie i odpoczynek
Trasa zwiedzania obejmuje: dziedziniec zamkowy, kryptę w Baszcie Boskiej, gabinet myśliwski, kaplicę zamkową pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i sale ekspozycyjne. Dodatkową atrakcją jest wejście na Wieżę Zegarową i zwiedzanie Sali tortur w lochach zamkowych. Zwiedzanie odbywa się wyłącznie z przewodnikiem w grupie min. 5-osobowej.
Historia krasiczyńskiego zamku okryta jest “woalem” tajemnicy. Warto wziąć udział w nocnym zwiedzaniu zamku z kamerdynerem. O zmroku, na dziedzińcu Zamku odbywa się przy ognisku spotkanie z kamerdynerem, który barwnie opowiadając historię krasiczyńskiego zamku, przenosi turystów w odległe czasy. Każdy zamek ma swoją legendę, także krasiczyński, podczas nocnego spotkania nie zabraknie wrażeń, po zmierzchu spośród obłoków wyłania się duch Białej Damy.