Przejeżdżając przez Sanok nie sposób nie zauważyć górującego nad miastem Zamku Królewskiego, który kryje w swych komnatach jedne z najpiękniejszych zbiorów muzealnych i artystycznych województwa podkarpackiego.
Królewska Warownia
Prawdopodobnie już około XI wieku na wzgórzu istniał gród obronny z drewnianą zabudową. Pierwsza większa przebudowa nastąpiła po 1341 r. za panowania Kazimierza Wielkiego, gdy powstał kamienny gotycki zamek otoczony murem obronnym. Obecną bryłę zamku wzniósł w latach 1523-1548 starosta Mikołaj Wolski. W swojej ponad czterystuletniej historii obiekt zatracił pierwotny wygląd, ulegając potrzebom, gustom i fanaberiom kolejnych gospodarzy. Ze wzgórza zamkowego rozpościera się wspaniały widok na miasto i okoliczne Góry Słonne. Wybierając się do muzeum, warto zwrócić uwagę nie tylko na wystawy, ale też na pięknie odrestaurowany Zamek Królewski.
Bogate zbiory
Powstanie instytucji zainicjowano w 1934 roku pod nazwą Muzeum Ziemi Sanockiej, od 1968 r. przemianowanej na Muzeum Historyczne w Sanoku. Na obecną chwilę muzeum gromadzi ponad 20 tys. eksponatów archeologicznych, historycznych, dzieł sztuki dawnej, jak i współczesnej. Do najważniejszych należą ekspozycje stałe. m.in. sztuki cerkiewnej, ceramiki pokuckiej, zbrojownia, Galeria Zdzisława Beksińskiego.
Sztuka Cerkiewna z XII-XX w.
Muzeum Historyczne w Sanoku może poszczycić się jedną z najpiękniejszych i największych w Polsce kolekcji sztuki cerkiewnej. W jej skład wchodzi ponad 1200 eksponatów, w tym ikony oraz przedmioty liturgiczne z prawosławnych oraz greckokatolickich cerkwi z obecnych terenów południowo-wschodniej Polski i Ukrainy.
Ikony ułożone są chronologicznie, począwszy od najstarszych pochodzących z XV i XVI wieku – wiernych tradycji wschodniochrześcijańskiej, poprzez XVII- i XVIII-wieczne, w których uwydatniają się wpływy dominującej sztuki doby renesansu i baroku, aż po kolekcję malarstwa ikonowego z XIX w. Dopełnieniem kolekcji jest ikonostas z ikonami z przełomu XVII i XVIII w.
Huculska ceramika z Pokucia
Pokucie to kraina leżąca w Karpatach Wschodnich, na terenie obecnej Ukrainy. Tereny te zamieszkane są przez Hucułów, ludność trudniącą się głównie pasterstwem, rolnictwem, handlem i rzemiosłem.
Kolekcja ceramiki liczy ponad 500 eksponatów i należy do największej w Polsce. Jej Autorem jest Aleksander Rybicki, który przekazał ją w darze muzeum w 1978 roku.
Sztuka sakralna
Nie zabrakło również elementów sztuki sakralnej z terenów archidiecezji przemyskiej. Najstarszym zabytkiem jest datowana na koniec XV w. kamienna chrzcielnica z nieistniejącego już kościoła pw. św. Archanioła Michała w Sanoku.
Galeria Mariana Kruczka
Artysta urodził się 27 grudnia 1927 r. w Płowcach koło Sanoka. Specjalizował się w malarstwie, rzeźbie i grafice. Swoją twórczość przedstawiał na ponad 50 wystawach indywidualnych oraz ponad 150 wystawach zbiorowych w kraju i na świecie. Oprócz niej znajdziemy również obrazy, krucyfiksy oraz liczne rzeźby i figury.
Sanocki artysta
Chlubą Muzeum Historycznego w Sanoku jest bez wątpienia największa na świecie, bo licząca około 600 prac – ekspozycja prezentująca twórczość Zdzisława Beksińskiego. W skład wystawy wchodzą szkice, rysunki, i grafiki z różnych okresów twórczości artysty. Całość dopełnia muzyka ulubionych kompozytorów malarza oraz projekcja multimedialna.
Na uwagę zasługują również pozostałe ekspozycje poświęcone militariom i technice wojskowej, malarstwu czy zabytkom archeologicznym. Muzeum Historyczne w Sanoku jest jednym z najczęściej odwiedzanych w regionie. W 2019 roku odwiedziło je około 80 tys. turystów.